Karahüyük'ün Tarihi Coğrafyası

"Bir köy var orda,Göldağı'nın güneybatısında..Karahüyük isminde..."

Karahüyük;Malatya ili hiterlandi içerisinde kaldığından,Doğu Anadolu bölgesinin güney batısında yukarı Fırat havzasının üst platoları oluşturan yaklaşık 1300-1350 m.lik yükselti alan içerisinde yer alır.Arguvan ilçesine 7 km uzaklıkta olan Karahüyük bir iki derece sapma ile 38,18 doğu enleminde ve 38,21 kuzey boylamında bulunur.

Bölgenin Yukarı Fırat Havzasını oluşturan Malatya hiterdalının ve dolayısı ile Karahüyük'ün de üçüncü jeolojik çağda oluştuğu sanılmaktadır.

1300-1350 m. yükseklikte plato alanında yer bulan Karahüyük kısmı engebeli ,yer yer önemsiz mahalli isimlerle tanınan yükseltisi az tepeciklerden oluşan bir arazi yapısına sahiptir.Karahüyükle en yakın dağ Ermişli(Germişi) köyünde bulunan 2395 m. yüksekliği olan Göldağdır

.

KARAHÜYÜK'ÜN TARİHÇESİ

Karahüyük ismi nereden doğmuştur?

Yazılı ve yazısız tarihte Karahüyükle ilgili bir isim belgesine rastlanmamıştır.Karahüyük ismi öyle sanılıyor ki Türklerin Anadolu'yu ele geçirmesi ve ele geçirdiği yerlere,bölgelerinin özelliğini içeren Türkçe adlar vermesinden almış olmalıdır.Bu nedenle ismi içersinde bulunan hüyük(Asar) ile özdeşleştirilmiş olduğundan Karahüyük adı verildiği kuvvetle muhtemeldir.Bazı Osmanlı kayıtlarına göre;özellikle tapu ya da nüfus müdürlüklerinde Karahüyük'ün bölgede bulunan büyük sancaklara kayıtlı olduğu görülmüştür.Bir zaman Diyarbakır Beylerbeyliğine bağlı olan Ergani sancağı içerisinde;bir zaman Harput Beyliğine bağlı Maden ilçesi nüfusu içerisinde gösterilmiştir.Malatya il olduktan sonra Karahüyük'de Tahir(Arguvan) nahiyesine alınmıştır.Nihayet 1954 yılında Tahir adı Arguvan olarak değiştirilerek kaza merkezine dönüştürülünce Karahüyük'te bugünkü konumu ile Arguvan'ın bir köyü olarak kalmıştır.

ÖN TARİHTE KARAHÜYÜK

Karahüyük'ün tarihi geçmişi Malatya ve yöresi ile iç içe görülmektedir.Bölgede yapılan yüzey araştırması sonucu üç tür seramik örneği bu bölgenin Milattan Önce(MÖ) beş bin yılında iskan gördüğünü doğrulamıştır.Yörenin ana seramiği tek renk olup;ateşte az pişirilmiş koyu astarlıdır.Bu seramik yanında ithal malı olduğu sanılan Halef(Suriye) tipi seramiğe Hekimhan Kuyuluk Hinsor yanında Karahüyük'te de sıkça rastlanmıştır.Buradan yola çıkarak Karahüyük'te ilk yerleşimin MÖ beş binde olduğu söylenebilir.MÖ üç binde seramikte genellikle elle yapım görülür.Hamuruna ince kum karıştırılan seramik siyah astarlıdır.Bu tür seramik Anadolu'da Kirbet Kerat olarak bilinir. Bununda bolca örneği Karahüyük'te bulunmuştur.Bu da demektir ki Karahüyük MÖ üç binde önemli bir yerleşim konumunda idi.Bir süre suskun duran Karahüyük tekrar MÖ 2200-2100 yıllarında Eski Tunç III. evresinde karşımıza çıkmaktadır.

Bu dönemi en iyi tanımlayan obje olarak seramik karşımıza çıkmaktadır.Bu seramiğin belirgin özelliği devetüyü ve pembemsi renkte olup,üzerinde süslemeler mat olarak kahverengi,siyah renklerle yapılmıştır.Yapılan süsler geniş bantlar şeklinde olup,kabın üst kısmında yer almaktadır.Yine bu dönemi vurgulayan tunç bilezikler,halkalar ve yüzükler azda olsa ölü hediyesi olarak bulunmuştur.Uzun bir süre Anadolu bütünlüğü içinde sessizce yer alan Karahüyük nihayet Geç Hitit beylikleri döneminde tekrardan canlandığı görülmektedir.MÖ 1000-700 yıllarını içeren dönemde Karahüyük'te bazı önemli Hitit hiyeroglifi(resim yazısı) kitabe bulunmuştur.Ayrıca yine bu döneme ait kabartmalı taş dikmeler bulunmuştur.Her iki eserden de anlaşılacağı gibi Karahüyük tarihteki önemini Hititler döneminde de vurgulamıştır.Hititler döneminden sonra tüm bölge sırası ile Asur,Urartu,Med,Pers,İskender İmparatorluğu Varisi Seleskoslar,Roma ,Bizans,Selçuklu,Danişmend,Memlük,Sasani,Emevi,Abbasi v.s. devlet ve devletçikler arasında durmadan el değiştirmiş durmuş.Sonunda Osmanlı Padişahı Yavuz Sultan Selim 1517 yılında Malatya ve havalisini Osmanlı topraklarına katarak kargaşaya son vermiştir.Günümüze kadar bir Türk köyü yerleşimi olarak Karahüyük varlığını sürdürmüştür.

Arkeolog İ.Hakkı BEYOĞLU